Psikoloji Bilimi Nedir? Sorusu son dönemlerde psikoloji üzerine eğitim alanların sıklıkla araştırdığı ve merak ettiği konular arasındadır.
Psikoloji bilimi aynı zamanda ruh bilimi olarak da bilinmektedir. Davranış ve zihin bozukluklarını inceleyen bir bilim dalı olan Psikoloji bilimi aynı zamanda bilinçli ve bilinçsiz davranışları da incelemektedir. Ayrıca kişilerde yer alan duygu ve düşüncelerin incelenmesinin yanı sıra sayılabilecek birçok kavramı da içerisinde barındırmaktadır. Bundan dolayıdır ki, pek çok kişi tarafından psikoloji bilimi ya da kavramları yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Sizlerde psikoloji bilimi üzerinde araştırmada bulunuyorsanız, yazımızdan detaylarına ulaşabilirsiniz.
Psikoloji Bilimi Nedir? Psikologlar Ne İş Yapar?
Psikoloji bilimi davranış, zihin, duygu ve düşünce gibi pek çok kavram üzerinde inceleme gerçekleştiren bir bilim dalıdır. Bu alan üzerine uzmanlaşmış kişilere ise psikolog denilmektedir. Ayrıca Psikologlar beynin ortaya çıkan özellikleri ile bağlantılı bilinçli ya da bilinçsiz davranışlar ile duygu ve düşünce kontrolü yönünde çalışma yapan kişilerdir.
Psikoloji Bilimi Hangi Kategoride Yer Alır?
Psikoloji bilimi, sosyal bilim olmasına karşın aynı zamanda doğa bilimleri üzerinde de değerlendirilmektedir. Özellikle beyin biyolojisi üzerine birçok kavramın psikoloji bilimi üzerinde incelendiğini ve çalışmalar yapıldığını söyleyebiliriz. Psikoloji biliminde sıklıkla karşılaşılan kavramlar şunlardır;
- Algı
- Dikkat
- Duygu
- Motivasyon
- Zeka
- Kişilik
- İçsel Süreçler
- Gruba Uyma
- Ön Yargı
- Kolektif Eylem
Yukarıda belirtilen kavramların psikoloji bilimi üzerinde sıklıkla karşılaşıldığını söyleyebiliriz. Bu haliyle psikoloji biliminin hem fen hem de tıp bilimleri ve aynı zamanda sosyoloji bilimi ile birlikte yakından ilişki içerisinde olduğunu söylemek mümkündür.
Psikoloji Tarihi
Psikoloji geçmişi ilk olarak eski Mısır İran, Yunan, Çin ve Hint uygarlıklarına ilişkin kaynaklarda ortaya çıkmıştır. Bir felsefe konusu olarak incelenen “Psikoloji” 19. Yüzyılda felsefeden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Psikolojinin felsefeden ayrılmasına yönelik en büyük katkı ise Willhelm Wundt tarafından sunulmuştur. Willhelm Wundt 1876 yılında Almanya’da kurmuş olduğu laboratuar ile birlikte ilk psikoloji laboratuarının kurucusu unvanına da sahiptir. Ayrıca psikoloji bilimin içerisinde sürekli kategorilere ayrılması da bizlere ne kadar geniş bir kavram olduğunun bir kanıtıdır. Psikoloji tarihinde pek çok alanda çalışma yapıldığını söyleyebiliriz. Psikologlar genellikle aşağıdaki alanlar üzerinde hizmet vermektedir.
- Karşılaştırmalı Psikoloji
- Klinik Psikologlar
- Gelişim Psikologları
- Eğitim Psikologları
- Evrimsel Psikologlar
- Sosyal Psikologlar
- Bilişsel Bilim Adamları
Psikoloji Yaklaşımları Nelerdir?
Psikoloji yaklaşımları, zihinsel olayların ve bilincin incelenmesinde ne tür teknik ve amaçlardan yararlanıldığına ilişkin bir kavramdır. Günümüzde pek çok yaklaşımın olduğunu ve bu yaklaşımların kişinin zihinsel durumuna göre uyarlandığını söyleyebilmek mümkündür. Psikoloji yaklaşımları şunlardır;
- Yapısalcılık Yaklaşımı
- İşlevselcilik Yaklaşımı
- Davranışçılık Yaklaşımı
- Gestalt Yaklaşım
- Psikanalitik Yaklaşım
- Hümanist (insancıl) Yaklaşım
- Bilişsel Yaklaşım
- Biyolojik Yaklaşım (Davranışsal Nörobilim, Psikolojik Biyoloji)
- Sosyokültürel Yaklaşım
Yukarıda belirtmiş olduğumuz psikoloji yaklaşımları, psikoloji biliminde en çok ön plana çıkan yaklaşımlardır. Bu yaklaşımların detayları arasında ön plana çıkanları başlıklar halinde açıklayacağız.
Yapısalcılık Yaklaşımı
Yapısalcılık yaklaşımına göre psikolojinin görevi bilincin ve zihinsel olayların incelenmesidir. Bunun yanı sıra duyumlar, imajlar ve duygular yönünden de inceleme yapılmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda belirli içebakış bilgilerinin toplanarak deneklere uyarlandığını ve deneklerin davranış ve hislerine dayalı bir yaklaşım olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca bilinci oluşturan zihinsel olayları tabiri caizse moleküllerine göre inceleyen bir yaklaşım olan yapısalcılık yaklaşım psikoloji tarihinde de büyük bir öneme sahiptir.
İşlevselcilik Yaklaşımı
Yapısal yaklaşımcılığının 20. yüzyılın ortalarında etkisini yitirmesi ile birlikte işlevselcilik yaklaşımın ön plana çıktığını söyleyebiliriz. Yapısal yaklaşımın karşıtı olarak değerlendirilen işlevsel yaklaşımın asıl amacının bilincin işlevlerini nasıl çalıştığı ve işe yaradığı yönünde olduğunu söylemek mümkündür. Bunun yanı sıra insan zihninin değişen çevre şartları ve duygu koşullarına göre değerlendirerek incelemelerde bulunmaktadır. İşlevselcilik yaklaşımın asıl bakış açısının ise organizmanın çevresine sağlamış olduğu uyumu incelemektir.
Davranışçılık Yaklaşımı
Davranışçılık Yaklaşımı 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan ve psikoloji konusunun ölçülebilen veya gözlenebilen davranışlar bütününden oluştuğunu savunan bir yaklaşım türüdür. Bunun yanı sıra davranış organizmalarının içten ya da dıştan gelen uyarıcılara verdiği tepkiler ve zihnin bu davranışlara yönelik sağladığı etkiler üzerine bilgi toplayarak nesnel bir şekilde hareket edilmesini sağlamaktadır. Özellikle deney ve gözleme başvurmanın davranışçılık yaklaşımı açısından oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca davranışçılık yaklaşımı organizmaların çevrelerinden gelen etkilere göre (ödüllendirme ve cezalandırma v.b.) tepki gösterdiğini ve davranışlarını yönlendirdiği tezi savunulmaktadır. Günümüzde halen belirli bir oranda psikoloji bilimi için büyük bir öneme sahiptir ve uygulanan teknikler arasında yer almaktadır.
Psikoloji Tarihine Adını Yazdıranlar
Ruh bilimi tarihi ve yaklaşımları ile ilgili olarak bilgileri kısa ve öz bir şekilde sizlere aktarmaya çalıştık. Psikoloji biliminin günümüze kadar sağlam ve özverili bir şekilde ulaşmasını sağlayan birçok kişinin olduğunu söyleyebiliriz. Pek çok ünlü ismin sağlamış olduğu katkılar ile birlikte psikolojiyi oldukça ön plana çıkardığını görebilmek mümkündür. Psikoloji tarihinde en çok ismi duyulan kişiler şunlardır;
- Wilhelm Wundt
- Ferdinand Ueberwasser
- Ivan Pavlov
- William James
- G. Stanley Hall
- John Dewey
- Hugo Münsterberg
- Lightner Witmer
- Francis Galton
- John B. Watson
Bunun yanı sıra F. Skinner, James McKeen Cattell, Sigmund Freud, F. Skinner ve John B. Watson gibi pek çok isminde psikoloji tarihine adını yazdıranlar arasında yer aldığını söyleyebiliriz.